Jak zrobić własną szmacianą lalkę

Lalki są w każdym domu, w którym dorastają małe dziewczynki, a czasem chłopcy. W starożytności nadawano im szczególne znaczenie, wierząc, że zabawka może się radować, śmiać, być dobra lub zła. Mogła wspierać rodzinę w trudnych chwilach.

Znaczenie rosyjskiej szmacianej lalki

Szmaciana lalka była częścią codziennego życia starożytnego Rosjanina. Jej obecność w rodzinie miała szczególne znaczenie. Lalka przede wszystkim:

• Używano jej w czynnościach rytualnych. Specjalne lalki robiono na ceremonie ślubne, procesje pogrzebowe i żałobne, na urodziny dziecka i na różne pogańskie, a później chrześcijańskie święta. Z reguły nie miały twarzy, ale miały piękne ubrania, które zmieniano w zależności od okazji, i specjalne wypełnienie. Tak więc pod głowę noworodka zamiast poduszki wkładano lalkę wypchaną ziarnami gryki, a zabawkę ubraną w lekką spódniczkę zimą ubierano w jaskrawe ubrania wiosną - na święto Maslenicy, ozdabiając jej głowę wstążkami i wielobarwnymi szmatami.
• Symbolizowało to dobrobyt domu i kunszt kobiet mieszkających pod jego dachem. Pierwszą lalkę otrzymała dziewczynka, gdy tylko stanęła na nogi i postawiła pierwsze kroki. Matka uczyła córki nie tylko bawić się lalkami, ale także rozumieć ich znaczenie, szyć odpowiednie ubrania. Dziewczynka zajmowała się ich szyciem aż do ślubu. Jej rodzice pokazywali zabawki przyszłym swatkom, demonstrując kunszt i dokładność córki. Po ślubie kolekcję lalek przekazano młodszym dzieciom, rozdając znajomym. Ale to nie był koniec znajomości z lalką, teraz żona szyła amulety dla swojej rodziny - dzieci i męża.
• Chronił dom. Umieszczano go w widocznym miejscu, aby odstraszyć złe duchy, dawano dziecku dla ochrony, kobiecie przygotowującej się do ważnego wydarzenia w swoim życiu i zabierano ze sobą w drogę, gdy się przeprowadzała.

Jeśli szmaciana zabawka nie wytrzymywała aktywnej zabawy i została uszkodzona, nie wyrzucano jej. Rozsypany wypełniacz zbożowy zbierano i przechowywano do wiosny. Gdy tylko nadszedł sezon siewu, zboże sadzono na pastwisku dla bydła. Ludzie wierzyli, że mleko stanie się dzięki temu lepsze, jego ilość i jakość wzrosną, a także stanie się uzdrawiające. Jesienią lalkę zawsze wypełniano ziarnami z nowych zbiorów.

Cechy rosyjskiej szmacianej lalki

W przypadku rosyjskich lalek ludowych:

• Nie ma twarzy, tylko kontur. Pozostaje czysty - bez oczu, ust i nosa.
• Nie było imienia osobistego - lalki nie nazywano Maszą, Nastasją ani Katarzyną. Mogło to zaszkodzić osobie, której imię nosiła zabawka, źli ludzie mogli wykorzystać ją do własnych celów. Jeśli imię należało do ducha zmarłego krewnego, można było je w ten sposób zakłócić, co byłoby niepożądane. Zabawki nazywano lalkami i drobiazgami. Przedmioty rytualne nazywano zgodnie z ich przeznaczeniem - „ślub”, „pogrzeb”, „vesnyanka” (symbol wiosny i budzącej się natury).
• Istnieje ukryte „męskie” święte znaczenie. Czysto „męskie” lalki, ucieleśniające wizerunek chłopca, mężczyzny, prawie nigdy nie istniały. Jeśli były robione, to w formie patyka owiniętego w tkaninę, anioła z rozpostartymi ramionami. Ale każda „żeńska” lalka była robiona na sztywnej ramie ze skręconych patyków lub sznurków. To jest ukryta męska esencja.

Taka zabawka w 99% przypadków uosabiała wizerunek kobiety. Jeśli miała być używana do rytuału, była wypełniona obranymi ziarnami. W takiej lalce nie powinno być niczego ostrego ani tnącego. Podczas tworzenia zabawki:

• Nie użyto nożyczek, tkaninę oderwano ręcznie od dużego kawałka;
• Ubrania wiązano na supełki i przywiązywano do lalki nitkami; nie używano także igieł.

Każdy ostry przedmiot użyty w produkcji mógł pozbawić przedmiot jego znaczenia semantycznego. Ale rosyjskie lalki ludowe, które dawano na śluby, chrzciny i inne święta, były zazwyczaj zszywane, ponieważ zawierały wiele dekoracyjnych detali: koraliki nie były łatwe do przywiązania do tkaniny prostymi nitkami bez igły.

Brak oczu, ust i nosa wiązał się z niechęcią do:

• Aby mieć dodatkowe oczy i uszy w domu. Złe siły mogą przeniknąć do zabawki przez pomalowane otwory. W takim przypadku spowoduje to śmierć całej rodziny.
• Nadaj lalce charakter. Jeśli twarz jest nieudana, krzywa lub przechylona, ​​charakter zabawki może zostać zepsuty, a to wpłynie na dziecko, które się nią bawi.

W XIX wieku na zabawkach szmacianych zaczęto malować twarze. W ten prosty sposób próbowano maksymalnie humanizować zabawkę, przybliżyć ją do rzeczywistych warunków.

Analiza porównawcza różnych typów lalek szmacianych

Słowianie robili kilka rodzajów lalek w jednej kategorii jednocześnie. Na przykład było 4-8 odmian samych lalek amuletowych, a jeszcze więcej tych używanych w różnych rytuałach i po prostu do gier. Lalki do zabawy miały zajmować dziecko, gdy rodzice pracowali lub odpoczywali, i uczyć je wypełniania roli społecznej przypisanej mu przez społeczeństwo.

W grach brali udział zarówno chłopcy, jak i dziewczynki. Lalki, którymi bawili się chłopcy, siały, orały, opiekowały się bydłem, budowały dom i rąbały drewno. Młodzi mężczyźni uczyli się tego wszystkiego od swoich ojców i starszych braci, a także ćwiczyli na lalkach. Dziewczynki uczyły się szyć, wybierać odpowiednie stroje dla całej rodziny. Ich zabawki gotowały, myły podłogi i wychowywały dzieci.

Wszystkie lalki narodowe miały szmaciane ciało, w większości przypadków wypełnione ziołami lub ziarnami. Nie miały namalowanych twarzy. Różnica mogła dotyczyć jedynie ubioru i sposobu ich używania, a zabawkę można było też nazywać inaczej:

• Zabawka podróżnika. Zabawka ta była zawsze wkładana do plecaka przed długą podróżą. Jej charakterystyczną cechą był mały pakunek lub woreczek wypełniony popiołem wyjętym z paleniska lub zboża. Popiół i sama zabawka były gwarancją bezpiecznego powrotu podróżnika do domu, a zboże miało chronić przed potrzebą w drodze, uwalniać podróżnika od kłopotów.
• Spiridon Solstice. Nazwa pochodzi od święta – 22 grudnia. Jedna z nielicznych lalek „męskich”, przedstawiana jako mężczyzna z dużym kołem w rękach, symbolizującym rok kalendarzowy i cykl słońca. Spiridon potrafi dodać człowiekowi siły, pomóc zmienić los na swoją korzyść. W starożytnej Rusi Solstice dawano młodym mężczyznom wchodzącym w okres dorosłości.
• Szczęście. Mała dziewczynka w jasnej sukience i z bardzo długim warkoczem. Według wierzeń przodków, siła życiowa gromadzi się we włosach. Lalka pomaga chronić właścicielkę przed nieszczęściami. Jest to czysto żeński amulet, pomagający zachować zdrowie kobiet i urodzić piękne i silne dzieci.
• Mokridina. Ta zabawka została wykonana w czasie suszy, aby przywołać deszcz. Sukienka Mokridiny była wykonana z lekkiego materiału przypominającego krople deszczu.
• Kuvadka. Jest to również element rytualny. Kuvadka była wykonywana przez starsze kobiety w rodzinie dla przyszłej matki. Jej obecność w pokoju przyszłej matki była uważana za obowiązkową. Lalka chroniła dziecko przed złymi mocami i złym okiem.
• Gorączka. Ludzie robili tę zabawkę, aby przyciągnąć złe duchy. Kiedy zły duch dostał się do lalki, nie mógł jej opuścić i był zmuszony pozostać w zabawce, dopóki nie została zniszczona. Lalki gorączkowe robiono po 15-100 na raz i wieszano w niszy za piecem. 15 stycznia, po zakończeniu wszystkich uroczystości, lalki zdejmowano ze sznurków lub haczyków i palono, a wraz z nimi opuszczało dom całe zło.
• Ptaki nierozłączki. Ten amulet został wykonany dla osób rodzinnych. Ptak nierozłączki to dwie lalki połączone jedną wspólną ręką. Były wręczane jako prezenty ślubne. Po narodzinach dzieci w rodzinie, kolorowe wstążki były wieszane na wspólnej ręce w zależności od liczby noworodków.
• Torebka zielarza. Według zachowanych opisów zielarz chronił przed chorobami i był przedstawiany jako pulchny worek wypełniony ziołami leczniczymi. Bawiąc się torebką zielarza, dzieci i zwierzęta (koty, psy) pozbywały się wielu chorób.
• Ziarno. Zamiast ziół lalkę wypełniono ziarnem z nowych zbiorów. W następnym roku, podczas siewu, ziarno wyjęto z lalki i wykorzystano do obsiania działki na polu. Amulet miał przyciągnąć bogactwo do domu, zachować zebrane plony i zwiększyć majątek rodziny. Ziarno zawieszono pod sufitem w stodole. Nowoczesną wersję lalki można umieścić w kuchni, gdzie będzie odpowiedzialna za bezpieczeństwo żywności.

Materiały potrzebne do wykonania rosyjskiej lalki szmacianej

Zabawki i amulety były wykonywane przez początkujących i doświadczonych rzemieślników z improwizowanych materiałów. Mogły to być:

• skrawki materiału pozostałe po szyciu ubrań;
• stare ubrania;
• nowy materiał (talizmany i amulety często wykonywano ze świeżego, niedawno tkanego materiału);
• kępy trawy, siana, słomy i gałęzi drzew;
• patyki drewniane;
• papier średniej grubości;
• ręczniki;
• dzienniki.

Tkaninę ciasno zwijano w supeł i w ten sposób wykonywano ciało lalki, albo szyto coś w rodzaju worka, wypełniając go ziołami, popiołem lub zbożem. Nie wykonywano żadnego wzoru.

Tradycyjne szmaciane przedmioty w stylu słowiańskim były w większości oryginalne, ich wizerunek nie był kopiowany, każda rodzina wymyślała własną lalkę i strój dla niej. Dwie identyczne zabawki lub talizmany prawie nigdy nie były spotykane. Lalki rodzinne były szczególnie czczone, były chronione, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jeśli taka lalka została zniszczona, starano się szybko znaleźć dla niej zamiennik, wybierając podobne materiały lub wypełnienie dla nich.

Cechy produkcyjne

Ze względu na metodę wykonania można wyróżnić następujące rodzaje lalek ludowych z tkaniny, które można wykonać własnymi rękami:

• Polak;
• przechodzić;
• na patyku;
• węzłowy;
• pielucha;
• twist;
• wypchana torba.

Najczęściej zabawki dziecięce skręcano z rolek materiału i owijano skrawkami tkaniny. Technologicznie skręcanie materiału w rolkę jest najprostszą operacją. Ma jednak głębokie mistyczne znaczenie. Tworząc zabawkę, przekazywano ludzkie idee dotyczące struktury świata, człowieka i natury. Tak więc, jeśli nawijano „w kierunku słońca” (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), starano się poprawić aktualną sytuację w życiu, w którym żył twórca amuletu. Nawijając w przeciwnym kierunku, starano się dostać do innych światów, aby uzyskać tam odpowiedzi na pytania. Lalki wykonane w ten sposób były używane podczas wróżenia. Aby uzyskać prawdziwą staroruską szmacianą lalkę, należy:

• rób wszystko powoli;
• unikaj używania nożyczek i igieł podczas tworzenia ciała;
• zabezpieczyć nici jedwabnym węzłem lub pętelką;
• oderwij materiał sukienki tak, aby pozostały frędzle;
• zrób ochronny krzyż z nici na piersi lalki lub nawijaj nici wyłącznie zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
• należy zadbać o to, aby liczba nici podczas nawijania była parzysta, a liczba naciągnięć nieparzysta;

Jak zrobić szmacianą lalkę własnymi rękami

W szkole, podczas lekcji pracy, najłatwiej jest uszyć Zernovushkę (Zernushkę) ze szmat. Nie tylko sprawi to radość dzieciom, ale także pozwoli chronić dom przed złem, przyciągnąć szczęście i bogactwo oraz zachować dobroć w kieszeni. Ludowa lalka wykonana własnymi rękami jest wykonana z:

• bielony perkal i krochmalony chintz;
• koronki, wstążki, koraliki, nici do haftu;
• zboża lub ziarna.

Praca nad własnoręcznie wykonaną zabawką ludową nie zajmuje wiele czasu. Proces jej produkcji krok po kroku wygląda następująco:

1. Z tkaniny szyty jest woreczek z marszczeniem przy szyi.
2. Worek należy napełnić zbożem i zacisnąć szyjkę.
3. Odsuń się o około 5-10 cm (wszystko zależy od rozmiaru), zawiąż woreczek nicią. W ten sposób uformuje się głowa.
4. Ramiona należy wykonać, zwijając kawałki kaliko i owijając je czerwonymi nitkami. Przyszyj je tuż pod podstawą szyi.
5. Przykryj głowę rękodzieła koronkową chustą, ukrywając miejsce, w którym łączy się szew. Wyhaftuj koronkę koralikami i wstążkami.
6. Uszyj sukienkę z dowolnego kawałka materiału, jaki chcesz. Można ją przyszyć lub zawiązać w miejscu, w którym łączą się ciało i głowa. Styl wymyśla się niezależnie.

Lalka nie ma nóg. Gotową zabawkę można postawić w kącie kuchni. Inne rodzaje antycznych lalek są wykonane według podobnej zasady, najważniejsze nie jest ich wygląd, ale znaczenie, jakie producent nadaje stworzonej przez siebie rzeczy. Ważne jest, aby dostroić się do odpowiedniego nastroju, poczuć, jaki rodzaj lalki jest potrzebny, do czego służy, jaką będzie miała rolę.

Szmaciana lalka jest zabawką, talizmanem i atrybutem obrzędów religijnych. Dziewczynki uczono szyć ją, gdy tylko potrafiły stanąć na nogach, był to swego rodzaju test przydatności. Przyszła żona musiała umieć szyć, aby nie wylewać słonych łez. Każda zabawka miała praktyczne i święte znaczenie. Z praktycznego punktu widzenia miała pomagać małemu człowiekowi w jego rozwoju w dorosłego, a ze świętego punktu widzenia chroniła, dawała zdrowie, przyciągała dobrobyt, pozwalała kobiecie urodzić zdrowe dziecko.